Η ευδαιμονία είναι αναπόσπαστο κομμάτι του υπέρτατου αγαθού, αναφέρει η φιλοσοφική θεώρηση, όμως η εμπειρική έρευνα έχει δείξει πως φέρνει πολύτιμα αποτελέσματα στη σωματική και ψυχική υγεία, στην υποκειμενική ευημερία και την παραγωγικότητα.
Η ευδαιμονία δεν περιορίζεται στην ικανοποίηση από τη ζωή και τις ευχάριστες συναισθηματικές καταστάσεις της στιγμής.
Η επίδρασή της στην υγεία του πληθυσμού συνεπάγεται τεράστια εξοικονόμηση στα συστήματα υγείας, ενώ η μέτρησή της ως κύριο δείκτης, μπορεί άμεσα να συμβάλει στην αξιολόγηση πολιτικών παρεμβάσεων από την πρώτη εφαρμογή τους ή ακόμη και να εντοπίσει μελλοντικά προβλήματα.
Στις πρόσθετες «διαστάσεις» της ευδαιμονίας, προστίθεται και η ελπίδα, με σαφή διαχωρισμό από την αισιοδοξία
Τα αρχαιοελληνικά χαρακτηριστικά της ευδαιμονίας
Με τα δεδομένα αυτά, ο ΟΟΣΑ προωθεί αλλαγές στη μέτρηση του δείκτη της ευδαιμονίας, αλλάζοντας τις παραμέτρους που διερευνώνται γι΄ αυτήν, στο πλαίσιο των μελετών για τους παράγοντες διαβίωσης των πληθυσμών. Το Κέντρο Ευ ζην, Συμπερίληψης, Βιωσιμότητας και Ίσων Ευκαιριών του ΟΟΣΑ μελετά την επέκταση εντός του 2025 των παραμέτρων μέτρησης της ευδαιμονίας στο πλαίσιο ανανέωσης των οδηγιών μέτρησης του Υποκειμενικού Ευ Ζην.
Σε σχετικό έγγραφο προτείνονται 12 παράμετροι μέτρησης της ευδαιμονίας, έναντι των 9 που ισχύουν σήμερα, θέτοντας όμως στον πυρήνα της αξιολόγησης 4 βασικές παραμέτρους, διαχωρίζοντας την ευδαιμονία από την ικανοποίηση. Όπως επισημαίνεται, η εστίαση στην ικανοποίηση μόνο, θα παραμελούσε την θετική ψυχολογία, δεδομένου ότι ο τρόπος με τον οποίο ζει ο καθένας είναι πιο σημαντικός από τις συναισθηματικές εμπειρίες που προκύπτουν ως αποτέλεσμα του ευ ζην.
Παρόλα αυτά, ακόμη κι αν κάποιος ορίζει ως απώτερο στόχο την ευτυχία ή την ικανοποίηση από τη ζωή, τότε η μέτρηση της ευδαιμονίας ορίζει το επίπεδο του ευ ζην, αφού για παράδειγμα το επίπεδο αυτονομίας του κάθε ατόμου πιθανότατα δημιουργεί την ανάγκη για διαφορετικές πολιτικές παρεμβάσεις σε ομάδες πληθυσμό που η αίσθηση νοήματος και σκοπού βρίσκεται σε χαμηλό επίπεδο.
Με απλά λόγια, η ευδαιμονία προσφέρει την πραγματική θεώρηση του υποκειμενικού ευ ζην, αντί απλώς να τη μετρήσει.
Απτά αποτελέσματα
Υπάρχει αποδεδειγμένη σχέση μεταξύ ευδαιμονίας και πολλαπλών καταστάσεων που προσδοκούμε όπως το υποκειμενικό ευ ζην, η μείωση του κινδύνου κατάθλιψης, καλύτερη πορεία στην υγεία και την εκπαίδευση, παραγωγικότητα και θετική κοινωνική και περιβαλλοντική συμπεριφορά. Μάλιστα, τα θετικά αυτά αποτελέσματα είναι μακροπρόθεσμα και ευρύτερα στο ευ ζην, δείχνοντας ότι η βελτίωση της αίσθησης ευδαιμονίας στον πληθυσμό έχει καθοριστική αξία για τη διαμόρφωση πολιτικής.
Οι πολλαπλές παράμετροι όμως που οδηγούν στην ευδαιμονία δεν είναι τόσο εύκολο να ξεκαθαριστούν. Παρότι η αυτονομία, η ικανότητα, το νόημα και ο σκοπός έχουν απομονωθεί και μετρώνται ξεχωριστά, τώρα, στις πρόσθετες «διαστάσεις» της ευδαιμονίας, προστίθεται και η ελπίδα, με σαφή διαχωρισμό από την αισιοδοξία, με αποδεδειγμένη αιτιολογική επίδραση.
Μέτρηση συναισθημάτων
Στο έγγραφο επισημαίνεται, ότι ενώ η ευδαιμονία – βάσει των θεωρητικών – αποτελεί σύνολο τρόπων σκέψης και συμπεριφοράς, εντούτοις, τα ευδαιμονικά συναισθήματα είναι αυτά που μετρώνται συχνότερα ως δείκτες αυτής της ευδαιμονίας.
Το ίδιο γίνεται και στη συγκεκριμένη πρόταση, η οποία επίσης μετρά – μέσω ερωτήσεων στους ενδιαφερόμενους – τα ευδαιμονικά συναισθήματα και όχι την ίδια την ευδαιμονία.
Η καινούρια δομή που προτείνεται για το ερωτηματολόγιο προβλέπει τον διαχωρισμό των ερωτήσεων ανά κατηγορία, καθώς και τη βαθμολόγησή τους με συγκεκριμένες κλίμακες.
Τα 12 βήματα
Ως βάση του ερωτηματολογίου, λαμβάνονται υπόψιν οι τομείς που αφορούν την αίσθηση ότι υπάρχει νόημα και σκοπός, αυτονομία, διασύνδεση με τους ανθρώπους και ικανότητα για επίτευξη των στόχων, με τις ακόλουθες ερωτήσεις:
- Νόημα και σκοπός
Γενικά νιώθω ότι αυτό που κάνω στη ζωή μου αξίζει τον κόπο. (κλίμακα 0-10) ή
Γενικά, κατά πόσο πιστεύετε ότι αξίζουν τα πράγματα που κάνετε στη ζωή σας; (κλίμακα 0-10)
- Αυτονομία
Είμαι σε θέση να κάνω πράγματα που πραγματικά θέλω και εκτιμώ στη ζωή (κλίμακα Λίκερτ 1- 5) βαθμών
- Κοινωνική διασύνδεση
Νιώθω κοντά και συνδεδεμένος με άλλα άτομα που είναι σημαντικά για μένα (κλίμακα Λίκερτ 1- 5)
- Ικανότητα και επίτευξη στόχων
Μπορώ να κάνω τα πράγματα καλά και να πετύχω τους στόχους μου (κλίμακα Λίκερτ 1- 5) ή
Αισθάνομαι χρήσιμος (τις τελευταίες δύο εβδομάδες) (κλίμακα συχνότητας 5 σημείων) ή
Στην καθημερινότητά μου έχω πολύ λίγες πιθανότητες να δείξω πόσο ικανός είμαι (κλίμακα Λίκερτ 1- 5).
Πρότυπο
Ακολουθούν ερωτήσεις που αφορούν το πρότυπο ευζωίας, περιλαμβάνοντας την προσωπική ανάπτυξη και αυτοπραγμάτωση, την αυτοεκτίμηση, την ελπίδα και τη ζωτικότητα, ως εξής:
- Προσωπική ανάπτυξη και αυτοπραγμάτωση
Για μένα, η ζωή ήταν μια συνεχής διαδικασία μάθησης, αλλαγής και ανάπτυξης. (κλίμακα Λίκερτ 7 βαθμών)
- Αυτοεκτίμηση
Γενικά, νιώθω πολύ θετικά για τον εαυτό μου (κλίμακα 0-10)
- Ελπίδα
Συνολικά, πόσο αισιόδοξος νιώθετε για το μέλλον σας; (κλίμακα 0-10)
- Ζωτικότητα
Πόσο χρόνο κατά τη διάρκεια της περασμένης εβδομάδας είχατε πολλή ενέργεια; (κλίμακα συχνότητας 4 σημείων) ή
Πόσο συχνά έχετε νιώσει δραστήριοι και με σθένος; (δύο εβδομάδες, κλίμακα συχνότητας 6 σημείων)
- Ενδιαφέρον
Πόσο συχνά … αισθανθήκατε ότι η καθημερινότητά σας έχει γεμίσει με πράγματα που σας ενδιαφέρουν; (δύο εβδομάδες, κλίμακα συχνότητας 6 σημείων).
Πειραματισμός
Το τελευταίο σετ ερωτήσεων αφορούν τον «πειραματισμό» στη ζωή του ερωτώμενου, στην προσπάθεια να κάνει το καλό για τον εαυτό του και για τους άλλους:
- Προκλήσεις και ευκαιρίες
Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, πόσο συχνά κάνατε κάτι με πρωταρχικό στόχο να προωθήσετε τον εαυτό σας ή τις ικανότητές σας; (κλίμακα συχνότητας)
- Ευεργεσία – Αγαθοεργία
Νιώθω ότι οι πράξεις μου έχουν θετικό αντίκτυπο στους ανθρώπους γύρω μου (7 βαθμοί κλίμακας Λίκερτ)
- Ισορροπία και αρμονία
Γενικά, πόσο συχνά … είναι σε ισορροπία οι διάφορες πτυχές της ζωής σας; (κλίμακα συχνότητας 4 σημείων) ή
Γενικά, πόσο συχνά… είναι σε αρμονία οι σκέψεις και τα συναισθήματά σας; (κλίμακα συχνότητας 4 σημείων).
Πηγή: www.in.gr
